Fameus is de likeur Chartreuse waarin vol
gens het aloude recept 140 kruiden worden
gebruikt. Men kende ook de tonische
waarde van wijn. Er werd onderscheid
gemaakt tussen de geneeskrachtige eigen
schappen van wijnen uit verschillende
gebieden. Dikwijls speelden daarbij mine
ralen uit de bodem een rol. Wijn uit de
Elzas tegen 'Ballonnement' (opgeblazen
gevoel, winderigheid) en hoge bloeddruk.
Medoc voor oogkwalen en gebrek aan eet
lust. St. Emilion bij gebrek aan kalk. Beau-
jolais bij keelontsteking, het sap van de
Gamaydruif zou bacteriedodend zijn.
Champagne bij aandoeningen van het hart
en 'paresse d'estomac' (slechte spijsverte
ring).
Aardig is in dit verband om de twisten (les
Querelles) te memoreren van de Bour
gogne tegen de Champagne. Deze officieel
gedocumenteerde ruzie was het gevolg van
wijnleveranties aan het hof van Parijs.
Daarin speelde de lijfarts van de koning een
grote rol. Als hij een bepaalde wijn voor
schreef die de vorst van al of niet ver
meende kwalen zou genezen, dan kon deze
wijn zich lange tijd in de voorkeur van de
gehele adel verheugen.
Het begon in 1652 toen Daniël Arbinet te
Beaune publiceerde, dat de wijn van
Beaune de meest aangename en beste wijn
voor de gezondheid was. Dat riep een weer
woord op van dokter T. Malachowski die
een speciale studie aan dit onderwerp had
gewijd. Dat werd gevolgd door een kwalifi
catie uit Reims op 8 april 1677, waarin
Champagne de meest gezonde wijn werd
geheten: "niet scherp in de keel, geen ver
lamming van het zenuwstelsel, de geest
blijft helder, geen hoofdpijn, geen gore
maag, geen buikloop. Elke avond een glas
Met bewondering spreken we over het vak
manschap waarmee de persen in de 14e eeuw
werden vervaardigd.
Champagne en de volgende dag bent u 'pu-
rifié' - kiplekker."
Op die wijze volgt er een lange lijst van data
en uitspraken van met name genoemde
wetenschappers over de wijnen van Pom-
mard, Meursault, Savigny en ga zo maar
door. Zelfs de geestelijkheid ging zich
ermee bemoeien. Kardinaal Bernis droeg
een mis op en eiste dat Meursault in de kelk
gegeven zou worden: "ik wil niet dat God
mijn zure gezicht ziet als ik een mindere
wijn zou drinken", verklaarde hij. In die
tijd, merkwaardig genoeg, was Meursault
een rode wijn en bijvoorbeeld Volnay wit.
REGELS
Als gevolg van de concentratie van het bezit
aan wijngaarden, werden de voorschriften
goed nageleefd. Zo werd de 'ban des ven-
danges' in acht genomen. De 'ban des ven-
danges' is het tijdstip waarop met het pluk
ken van de druiven mag worden begonnen.
De ban geldt voor een bepaald gebied en
had als grondslag de mate van rijpheid (la
maturité) van de druiven en de te verwach
ten weersomstandigeheden gedurende de
oogst. Belangrijk daarbij was ook, dat men
onderling geen personeel van andere wijn
gaarden kon aftroggelen. Volgens de
legende is 'spatlese' het gevolg van een te
laat doorgekomen toestemming van de bis
schop om met het oogsten te beginnen.
Er waren voorschriften over de afvoer van
druiven, de hygiëne (er mochten zich geen
honden of varkens in de wijngaard bevin
den) en er mocht in de wijngaard niet
gejaagd worden. Ook snoei en afvoer van
het dode hout waren centraal geregeld.
Ter illustratie nog de vertaling van een
citaat uit de 'ban des vendanges' van 30
augustus 1559 uit de Bordeaux: 'Afgevaar
digd werden: (volgt een lijst met namen).
Zij hebben bevonden dat de druiven rijp
zijn, indien de hitte aanhoudt en er geen
regen komt, zal de kwaliteit van de oogst
teruglopen. Evenwel zou men goed doen te
wachten tot 15 september omdat op de eer
ste woensdag na volle maan regen verwacht
wordt. Met deze overwegingen wordt
besloten de oogst vrij te geven op 9 septem
ber. Dat wordt met klaroengeschal bekend
gemaakt.'
NEDERLANDSE WIJNHANDEL
We zijn nu aangekomen in de tijd, dat de
wijnhandel ook in Nederland op gang
begint te komen.
Met het edict van Nantes had Hendrik IV in
1658 vrijheid van godsdienst verleend.
Onder de protestanten bevonden zich veel
welgestelde kooplieden en adel. Deze
moesten de wijk nemen toen in 1685 dit
edict werd herroepen. Ze kwamen terecht
in Duitsland, Zwitserland, Vlaanderen en
de Lage Landen. Gedurende de
godsdiensttwisten hadden ze de bijnaam
Hugenoten gekregen.
In ons land kwamen ze terecht in verzeke
ringen en banken. Zij introduceerden het
gebruik om wijn als relatiegeschenk te
geven, wat later door de wol- en textielhan
del en de reders werd overgenomen. Zij
waren het ook die begonnen met de import
van wijnen. Men noemde zich 'Gesloten
Wijnhuis' en zoals zij het zelf zeiden ver
kochten zij: 'Bottels wynen aan menschen
die 't betaalen kunnen. De gemeene man
drinkt Janever of Arak en andere sterke
drankenDe wijnhuizen hadden een goede
reputatie, betrouwbaar en degelijk en de
zonen gingen zelfs een jaar of langer naar
Frankrijk om het vak te leren.
De grootste wijnen uit de Medoc, waaron
der Premiers Crus werden hier op fles
gebracht. Franse négociants spreken
lovend over deze produkten die kort na de
oogst 'en vrac' (op fust) naar ons land kwa
men en dan gedurende drie jaar op hout
werden behandeld of zoals dat in vakter
men heet 'opgevoed'. Het beste uit verschil
lende produktiegebieden van Frankrijk,
waaronder Cahors, kwam in ons land ter
beschikking. Later kwamen ook wijnen uit
Spanje, zoals Serese Secken (Sherry),
Malagaase Secken; Portugaalse wijn (Port)
en Rince wijn (Rijnwijn). Er ontstond zo
een bloeiende wijnhandel, die in combina
tie met de rederij ook floreerde in de export
naar bijvoorbeeld het toenmalige Oost-
(Nederlandsch)Indië, Batavia, Ceylon en
Colombo.
Meer dan 25 jaar geleden hebben de zonen van wijnhandelaren zich verenigd onder de naam
'Wijngezellen'In onze dagen is het gemakkelijker tot dit gezelschap toe te treden dan toen.
Als besloten vereniging zijn de Wijngezellen altijd zeer actief. U ziet ze hier op excursie bijeen
in Schloss Vollrads. De eigenaar, Graf Matuschka-Greiffenclau leverteen waardevolle bij
drage aan de kwaliteitsbewaking van Duitse Rijnwijnen.
21
