OPMERKELIJKE RESULTATEN IN EERSTE ONDERZOEK
Onlangs werd het eerste rapport van de STTVA (Stichting
Verantwoord Alcoholgebruik) gepresenteerd. Het betreft een
onderzoek naar de relatie alcohol en jeugd. De redactie sprak
over het rapport en de achtergronden met W.F. van Rossum,
hoofd Marketing Onderzoek bij Heineken Nederland en
adviseur van de STTVA.
STI VA onderzoekt
relatie jeugd-alcohol
Aan het eind van 1980 werd steeds duide-
lijker dat voor de bier- en gedistilleerd-
industrie en wijnimporteurs in Nederland
een taak was weggelegd om mede beleids
bepalend te zijn in sociale en maatschappe
lijke aspecten rond alcoholgebruik.
Er tekenden zich in die periode twee
gezichtspunten af, die een grotere betrok
kenheid nodig maakten. Als eerste was er
het voornemen van de overheid om een
aantal beperkende maatregelen te nemen.
Gedacht werd aan een geheel of gedeelte
lijk verbod van reclame voor alcoholhou
dende dranken op radio en televisie. Ver
der waren er ideeën over andere maatrege
len zoals bijvoorbeeld een vermindering
van verkooppunten, extra accijnsverho
ging, een verhoging van de leeftijdsgrens
waarop jongeren alcoholhoudende dran
ken zouden mogen drinken en kopen.
Het tweede gezichtspunt was de spiegel die
de buitenwereld aan de industrie voor
hield. De maatschappij achtte de industrie
mede-verantwoordelijk voor de oorzaken
van alcohol-misbruik.
De industrie diende op deze beide gezichts
punten te reageren. Heineken nam binnen
het Centraal Brouwerij Kantoor het initia
tief tot de oprichting van de "Stichting Ver
antwoord Alcoholgebruik van de industrie
voor alcoholhoudende dranken". Later
zou deze stichting eenvoudigweg STIVA
worden genoemd.
De heer W.F. van Rossum is van het eerste
begin betrokken geweest bij de STIVA en
is nu adviseur van het hoofdbestuur.
Is er een alcoholprobleem in Nederland?
"Helaas moet ik daar een bevestigend ant
woord op geven. Naar schatting zijn er in
Nederland 600.000 - 800.000 mensen die
problemen hebben met het gebruik van
alcoholhoudende dranken. Ongeveer V3
van deze mensen drinkt gemiddeld meer
dan 12 glazen alcohol per dag. Volgens de
literatuur zijn dat 'alcoholisten'. Die men
sen hebben of krijgen zonder twijfel medi
sche, financiële en sociale problemen.
Hierbij maakt het geen verschil of dit gla
zen bier, wijn of gedistilleerd zijn. Daar
naast drink van deze mensen gemiddeld
'te veel' alcohol per dag en onder 'te veel'
wordt verstaan tussen de 8 en 12 glazen per
dag. Een dergelijke consumptie brengt -
waarschijnlijk - medische problemen
teweeg. Daaruit kunnen dan later ook weer
sociale en financiële problemen voortko
men."
Hoe komt dit in de maatschappij naar
voren?
"Je kunt, in z'n algemeenheid, een viertal
probleemgebieden onderscheiden. Dat
zijn gezondheid, verkeer, werk, en jeugd.
Het zal duidelijk zijn dat de gezondheid
door de overmatige consumptie van alco
hol kan worden aangetast. In relatie tot het
verkeer is bekend dat bijna 10% van de
ongevallen met letsel en 15% van het aantal
dodelijke ongevallen gebeurt onder
invloed van alcohol. En ook op het werk
vinden er relatief meer ongevallen plaats en
is er een hoger ziekteverzuim bij mensen
die onder invloed van alcohol hun werk uit
oefenen. Afgezien van het individuele pro
bleem, levert dit het bedrijf extra kosten op
in verband met het arbeidsverzuim.
En dan de jeugd. De STIVA heeft een
onderzoek geïnitieerd in juist deze groep.
Het is een voor Nederland uniek onder
zoek omdat tot nu toe slechts gegevens
bekend waren die betrekking hadden op
onderzoeken in bepaalde steden, op
bepaalde scholen en dergelijke. Een com
pleet beeld van de Nederlandse situatie
ontbrak. Het onderzoek is uitgevoerd door
het Instituut voor Psychologisch Markton
derzoek (I.P.M.) te Rotterdam, dat al veel
ervaring heeft met onderzoeken op dit
soort terreinen."
Wat waren de aanleidingen tot dit uitge
breide onderzoek?
"De STIVA heeft als doelstelling om een
verantwoord omgaan met alcohol te bevor
deren en te bewerkstelligen dat de industrie
zich op een maatschappelijk aanvaardbare
wijze in de markt beweegt.
Tegen die achtergrond is de problematiek
van alcohol en jeugd een speciaal aan
dachtsveld voor de STIVA. Immers, op de
andere drie terreinen, gezondheid, verkeer
en werk, zijn resp. de medische wereld, de
overheid zoals ministeries van Verkeer en
Waterstaat en Justitie en de individuele
werkgevers de eerst-verantwoordelij ken.
Verder valt te denken aan de rol van Veilig
Verkeer Nederland met zijn 'glaasje op,
laat je rijden'-actie.
Een tweede aanleiding om de jeugd eens
onder de loep te nemen was het feit dat juist
rond deze groep veel publicaties versche
nen die betrekking hadden op de eerder
genoemde deelonderzoeken. Met als
gevolg dat er geen duidelijk en objectief
beeld van de problematiek bestond.
Onduidelijk was bijvoorbeeld wat men
onder gebruik, respectieveüjk misbruik
verstond."
Hoe is de werkelijke situatie in Nederland?
"Het onderzoek leverde een aantal opmer
kelijke uitkomsten op. Een ervan is dat in
de groep 12 tot 14 jarigen incidenteel alco
hol wordt gebruikt en dat men vanaf 16 jaar
een min of meer 'volwassen' drinkpatroon
vertoont. Dat is daarom opmerkelijk
omdat enerzijds de industrie dit gegeven
voorheen niet serieus nam en anderzijds de
tegenstanders van alcohol er een drama
van maakten en het gebruik in de groep 12
tot 14 jarigen veel hoger schatten. Geen
8
