formatie van extreem rijke lieden die her
en der hun nederzettingen hadden. Eén
daarvan was de van kolossaal dikke muren
geconstrueerde burcht d'Aiguilhe.
Voor de naar Saint-Jacques-de Compo's-
telle trekkende pelgrims fungeerde hij als
rustpunt en schuilplaats. Men moet zich
indenken dat de wegen in die tijden niet
verhard waren en onveilig, de pelgrims
gingen moeizaam voort, zongen hun lie
deren en zegden hun gebeden, 's Avonds
aangekomen moesten ze vuil en vermoeid
de heuvel opklimmen naar de bescher
ming biedende vesting en dan de volgende
dag in de wijngaard werken om kost en in
woning te betalen. Vandaag de dag is het
al geen sinecure om op een warme dag
deze trip te volbrengen, laat staan toen.
In 1461 komt het kasteel in bezit van de
vorstelijke familie d'Albret en wordt resi
dentie. Daarna dient het vanaf 1491 als
buitenverblijf voor de burgemeester van
Bordeaux, Berthoumieu Dieusayde, en
later in 1573 van de Leberthons - bekend
als parlementariërs. Rondom het kasteel,
zoals meestal het geval, ontstaat een
woongemeenschap, uitgegroeid in onze
dagen tot het charmante plaatsje St.—
Philippe d'Aiguilhe met 370 inwoners.
Het ligt op een heuvel 123 meter hoog,
waar men vanaf de watertoren een schit
terend uitzicht heeft over de omgeving en
op heldere dagen tot 50 kilometer ver kan
zien.
Op de balustrade staat aangegeven waar
naar men kijkt, vertrouwde namen als
Bergerac, Saint-Emilion, Castillon,
Saint-Michel de Montaigne.
Van het oorspronkelijke kasteel is slechts
een ruine over, de dikke muren die de eeu
wen hebben doorstaan, getuigen van de
macht die van deze seigneurie eertijds
moet zijn uitgegaan. De familie Sztark
woont in een voormalig bijgebouw, vroe
ger dienend als bakkerij maar nu geheel
aan de eisen van onze tijd aangepast als
woning. Enkele van de arbeiders wonen in
de gebouwen terzijde, waar vroeger in
lange rijen naast elkaar de pelgrims slie
pen.
"LE VIGNOBLE" (DE WIJNGAARD)
De leeftijd van de wijnstokken, verdeeld
over verschillende percelen, varieert van
één tot vijftig jaar. Met een zekere piëteit
bekijken we zo'n oude wijngaard waar al
heel wat stokken na jaren produktief te
zijn geweest, zijn uitgevallen. Er zijn lege
plekken ontstaan maar de zeer sterke zijn
overgebleven en brengen de mooiste wij
nen voort, die gemengd zullen dienen om
hun rijkdom aan de wijn van jongere plan
ten te verlenen.
Heel anders ziet een jonge aanplant eruit.
Daar staan dunne staken met aan de voet
onooglijk kleine twijgjes, nauwelijks
zichtbaar met slechts een enkel blad rond
om beschermd door gaas tegen konijnen
en andere dieren die malse plantjes zou
den opknabbelen.
Gewijde grond is het waar de geschiedenis
voortleeft in vondsten die erop wijzen dat
de Romeinen hier reeds zorgden voor toe
voer van water met uit steen gehouwen go
ten. Er zijn overblijfselen van wat eens
broeikassen moeten zijn geweest. Een
duiventoren met daarin als zeer zeldzaam
geworden curiositeit een ronddraaiende
ladder. Primitief werd dit toestel honder
denjaren geleden gemaakt uit onbewerkte
boomstammetjes, die rond een verticale
as draaien. Aan de binnenkant van de
muren zijn kleine ruimten uitgespaard
waarin het duivenpaartje eertijds nestelde.
Met behulp van de ronddraaiende ladder
kon men de jonge duiven pakken die gol
den als een bijzondere lekkernij. Daar
naast was de mest van de duiven een hoog
gewaardeerde gift aan de bodem van de
wijngaard, waarmee met overleg moest
worden omgegaan omdat een te sterke
concentratie de kwaliteit van de vruchten
zou kunnen schaden.
Gaande langs zijn bezit, wijst de heer
Sztark met verontwaardiging op de aan
grenzende wijngaard, waar men met be
strijdingsmiddelen alle onkruid heeft ver
nietigd. Sporen van dit soort bestrijdings
middelen zijn gevonden in wijnen die al
drie jaar op fles waren. Op d'Aiguilhe
wordt het onkruid omgewoeld met een
soort eg, die achter een tractor is gespan
nen.
Er staan niet minder dan 107.000 wijn
stokken aangeplant in de wijngaarden die
tot het kasteel behoren. In Frankrijk noemt
men een eigenaar die zelf oogst en ver
werkt: "Propriétaire récoltant". Zo on
derscheidt men een "propriétaire", d.i.
meestal de wijnboer die zijn druiven aan
de handelsfirma verkoopt, en de "négo-
ciant'die de druiven of de most of de nog
niet gebottelde wijn verder bewerkt en in
de handel brengt. Drie functies dus die de
heer Sztark alle zelf vervult; hij is dus pro
priétaire récoltant.
Voor de lezers die zich interesseren voor
gedetailleerde gegevens hier nog wat ge
tallen en technische bijzonderheden.
Totale aanplant 18 ha waarvan 2 ha jon
ge aanplant. Aanplant per ha 5350 pieds
druivestokken. Ruimte tussen de rijen
1.50 mtr., ruimte tussen de planten 1.20
mtr. Tot nu toe genoteerde maximum op
brengst 58 hl per ha.
De gemiddelde opbrengst per ha is 47 hl
wijn die gewonnen wordt uit de druive-
soorten: Merlot 50%, Cabernet Sauvignon
25%, Cabernet Franc 25%. Hier in de
Saint-Emiliön noemt men de laatste
Bouchot.
Merlot is de druivesoort (Frans "cépage")
die vooral voor de Saint-Emilion-wijnen
wordt gebruikt. Het is een vroegrijpende
druif die soepele milde wijnen geeft. Op
zichzelf en alleen gebruikt zonder men
ging zou deze wijn snel vermoeien, hij
heeft wat meer zuren nodig en die worden
verkregen uit de kleine maar krachtige Ca
bernets die wijnen voortbrengen die vrij
fors zijn en langere rijping nodig hebben
en later dan de Merlot rijpen
De wijnen worden al naar gelang het
oogstjaar twee of drie jaar op eiken fusten
"opgekweekt". Alweer zo'n vakterm die
er op wijst dat een constante zorg de nog
niet gebottelde wijn moet begeleiden. Dit
bleek al min of meer uit het aangehaalde
citaat "Les Grands Vins de Bordeaux".
Ik kan niet genoeg wijzen op de waarde
van het oude ambacht, dat hier nog in ere
wordt gehouden. Ondanks de voortdu
rende spanning die op een wijnbedrijf ge
durende de produktieperiode altijd aanwe
zig is, gaat er een vertrouwenwekkende
rust van uit. Men heeft het Potter indertijd
nogal kwalijk genomen dat hij schreef:
Hoe genoeglijk rolt het leven eens gerus-
ten landmans heen." Ik merk nu zelf hoe
gemakkelijk iemand in de verleiding kan
komen om deze voorstelling van zaken te
geven voor hard werken met veel risico.
De zorgvuldigheid waarmee de heer
Sztark omgaat met zijn wijnen, komt ook
tot uitdrukking op de etiketten waarmee
hij zijn monsterflessen voorziet. Van geen
enkele andere leverancier ontvangen wij
zoveel informatie over het geboden
produkt.
Ook zonder aanwending van kostbare re
clamecampagnes moet het mogelijk zijn
deze noeste vlijt te belonen door voldoen
de vraag naar dit nog bestaande kwaliteits-
produkt uit de Bordeaux, dat bovendien
nog redelijk betaalbaar is ook. Met gepas
te trots en zeer terecht schrijft de heer
Sztark op zijn etiketten voor het oogstjaar
1975:
Vinification traditionnelle Vieillisse-
ment de trois ans en foudres de chêne.'
15
Uitgebreide informatie op monsterflessen
Dagi-é
Sucre*
Piëteit voor oude stokken