EcwlinabcerderiJ Niiverdal
Historie
Inlichtingen
bij de gewestelijke
verkoopkantoren
In het oorspronkelijke bestemmingsplan
van de gemeente Nijverdal was reeds
ruimte voor een recreatiegebied. De ge
meente kocht hiervoor een stuk land
bouwgrond met bijbehorende twee
boerderijen in een oud stukje van
Nijverdal, dat geen agrarische be
stemming meer heeft. In het ontstane
recreatiegebied werden opgenomen:
een openluchttheater, een manifestatie
ruimte, sportvelden, trimbanen en een
kinderspeelplaats.
De boerderijen waren aanvankelijk be
stemd voor sportaccommodatie, maar
na uitgebreide studie bleek, dat de ge
bouwen voor dit doel niet geschikt wa
ren.
De tweede bestemming was een ont
moetingsgebouw voor de jeugd, en in de
ontwikkelingsfase daarvan is het plan
voor een bowlingboerderij ontstaan.
Bij de gemeente lag al een verzoek voor
De entree. Dit is tevens de verbinding tussen
de twee boerderijen.
een nieuwbouwplan voor een bowling
centrum, ingediend door de heer Th.
Uitzetter. Er was geconstateerd dat in
Nijverdal een marktsegment voor een
bowlingcomplex aanwezig was. Nijver
dal behoort namelijk bij de gemeente
Hellendoorn, dat een inwoneraantal van
30.000 heeft, en grenst aan een na
tuurgebied dat in de zomer veel toeristen
trekt In dit gebied verblijven in het zo
merseizoen 60.000 mensen (inwoners
meegeteld), die nog nergens terecht
konden voor een avondje bowlen.
De heer Uitzetter was graag bereid de
exploitatie van een bowlingcentrum, ge
vestigd in de twee boerderijen, op zich te
nemen.
De oudste boerderij, aan de Koersendijk
nummer 7, een variant op een Saksische
boerderij met baander (een toegangs
poort tot de schuur) is vele eeuwen oud.
De boerderij ernaast, op nummer 5, da
teert uit de 19e eeuw en wordt niet als
karakteristiek boerderijtype beschouwd.
Een boerderij als gebouw, ruimte of on
derkomen, is een begrip dat iedereen
wel moet aanspreken. In de periode dat
mens en dier onder één dak en in één
ruimte leefden, was er een nauwe relatie
tussen mens, dier en aarde. Het mense
lijk bestaan speelde zich voornamelijk af
in één ruimte.
Vooral het klimaat in de noordelijke
streken dwong de mens beschutting te
zoeken tegen de sterk wisselende weers
invloeden en met de beperkte be
schikbare middelen werden destijds af
gesloten ruimten gebouwd. Eerst ge
deeltelijk in de grond, daarna boven de
grond. De warmte-afgifte van dieren
werd, naast het vuur, dankbaar benut
om een draaglijke temperatuur te
krijgen. Vooral in de winter was zo'n ge
meenschap vrijwel geïsoleerd en op
zichzelf aangewezen. De ontwikkeling
van deze geïsoleerde samenlevingen
herkennen wij duidelijk aan de vorm en
het uiterlijk van de boerderijtypen.
Voornamelijk in Drente en Overijssel
heeft de eenvoudige opzet van de Sak
sische boerderij eeuwenlang geen be
langrijke veranderingen ondergaan. Dit
type boerderij komt voornamelijk voor
op de zandgronden, in tegenstelling tot
Voorgevel van de Bowlingboerderij.
de boerderijen op de kleigronden, waar
van diverse typen uitgegroeid zijn tot
bijna monumentale gebouwen, een toon
beeld van persoonlijke welvaart en
macht.
De Saksische boerderijen komen veel
voor in gegroepeerde situaties. De
zandgronden lagen ingeklemd tussen de
veenmoerassen, zodat de relatie met
andere gewesten en landen nauwelijks
aanwezig was; zelfs de onderlinge ver
bintenissen waren moeizaam De nood
zaak dwong de landbouwers dicht op
elkaar te gaan wonen en elkaar te on
dersteunen. Zo'n groep vormde weer
een geïsoleerde gemeenschap, buur
schappen genaamd. Orvelte in Drente is
een mooi voorbeeld van zo'n gehucht.
Het wordt thans geheel gerestaureerd.
De buurschappen hadden bevoegdhe
den en alle brinkdorpen zijn uit dit soort
samenlevingen ontstaan Buur moet hier
vertaald worden met boer, dus eigenlijk
waren het boerschappen. De boerde
rijgroeperingen, ogenschijnlijk heel
grillig gesitueerd, zijn verbonden met al
of niet verharde paden en gemarkeerd
met veel bomen. Zij zijn bijzonder ka
rakteristiek in het landschap
Kijkje op de bowlingbanen.
26
