Van gerst tot schroot
- een lange weg
Kijk, met zo 'n foto
(Vervolg van pagina 1)
der goede soort brouwgerst, die zeer in
trek is, niet alleen bij de Nederlandse
brouwers maar ook buiten onze gren
zen. Brouwgerst moet snel kiemen en
weinig eiwit bevatten, om enkele voor
waarden te noemen."
Intussen is er een schema op tafel ge
komen; hierop is duidelijk te zien hoe
de loop van de gerst is in de mouterij.
Deze afdeling is onoverzichtelijk door
zijn vele trappen en gangen; zij omvat
een grote ruimte en gerst ziet men er
nagenoeg niet. De gerst in het mouterij
gebouw is steeds onderweg en in bewe
ging. Die beweging ontstaat voor een
goed deel door de lucht. Men staat ver
baasd als men hoort dat er in onze
mouterij een hoeveelheid lucht wordt
verplaatst voldoende om de bevolking
van Amsterdam ademend te houden. In
een eest bijvoorbeeld 80.000 m3/u, in de
kiemtrommels 100.000 m3/u. Maar zo
ver zijn we nog niet, dus terug naar het
schip. Onze gerst wordt aangevoerd uit
Zeeland en van de Zuidhollandse eilan
den en overgeladen in kleine schepen
van circa honderd ton, omdat grotere
niet onder de Amsterdamse bruggen
door kunnen. Eenmaal voor de wal
wordt een buis in de gerst gestoken en
wordt het schip leeggezogen. Hierbij
wordt het uiteinde van de buis in de
gerst gehouden door een man die hierin
tot de knieën wegzakt. Gelukkig is gerst
niet zo glad dat men er reddeloos in
wegzinkt, zoals bijvoorbeeld in losge-
stort lijnzaad.
Als de gerst de hiervoor genoemde trech
ter is gepasseerd komt het in de silo;
zo'n silo is wel vijfentwintig meter diep
en het is te begrijpen dat er niet veel
ruimte voor lucht tussen de korrels over
blijft. Toch hebben ze lucht nodig, want
ze ademen, nemen dus zuurstof op en
geven koolzuur af. Zou men de gerst
laten liggen dan zou er verstikking op
treden; ook bestaat er gevaar voor broei
en men onderschatte evenmin de vraat
zucht van allerlei insecten die tussen de
korrels zitten. Daarom wordt na verloop
van tijd de gerst uit de silo gehaald en
krijgt men de gelegenheid weer stof, kaf
en dergelijke te verwijderen.
Waarom verwerken wij de gerst niet on
middellijk na binnenkomst?
Alle zaden maken een periode van
kiemrust door, d.w.z. dat ze een tijdlang
niet tot kieming komen. Dit is goed om
dat anders de mogelijkheid zou bestaan,
dat de rijpe korrel bij gunstige weers
omstandigheden reeds in de aar zou
gaan ontkiemen. Nu kan men die kiem
rust wel kunstmatig breken door de
gerst te verwarmen en daarna af te koe
len, maar het is beter de natuur zijn
loop te laten en daarom wordt de gerst
bewaard, ze blijft overzomeren zoals dat
heet.
De nareiniging geschiedt door aspira-
teurs (schudzeven met luchtstroom) en
hierin worden de grote van de kleine
korrels gescheiden. Lel wet dat hier al
leen grootte-onderscheid wordt gemaakt;
pas in de trieurs worden de voorwerpen
met een afwijkende vorm, b.v. vreemde
zaden verwijderd. Nadat de gerst nu ook
is gesorteerd in eerste en tweede soort
en voergerst (wordt verkocht als vee
voer) wordt de gerst gewogen. Dat on
derverdelen in eerste en tweede soort ge
schiedt om een beter rendement te krij
gen. Zou men dit niet doen dan zou een
deel van de korrels reeds uitgekiemd
zijn terwijl het andere deel pas halver
wege is. In de voorweekkuip wordt de
gerst gewassen; er komt dan wat loze
gerst bovendrijven en deze wordt eraf
geschept.
Wederom komt de luchtstroom in be
weging en gaat de gerst naar de week-
kuip, waar ze gelegenheid krijgt zich vol
te zuigen met water, want gerst kan al
leen maar goed vermout worden als de
korrels veertig tot vijfenveertig procent
water bevatten. Maar omdat bij de
vocht opneming de ademhaling sneller
gaat moet er weer luchtcirculatie plaats
vinden.
De Amstel Brouwerij is de bezitster van
de enige trommelmouterij in Nederland.
Een trommelmouterij bevat een aantal
reusachtige cilinders die, gevuld met
gerst, horizontaal ronddraaien geduren
de zes tot zeven dagen. Dat ronddraaien
geschiedt om te voorkomen dat de wor
teltjes van de korrels in elkaar gaan zit
ten en klonten vormen, terwijl boven
dien de lucht die in de trommels wordt
geblazen met iedere korrel in kontakt
komt.
In onze mouterij staan achttien kiem
trommels, waarvan er acht reeds drie
enzestig jaar draaien. Deze zijn opge
steld na de grote brand van 25 juli 1902
waarbij de mouterij werd verwoest. De
Amstel had toen een vloermouterij, het
geen wil zeggen dat de gerst lag uitge
spreid op de vloer en daar regelmatig
werd gekeerd. Het is duidelijk dat een
vloermouterij weinig investering vergt,
maar wel een groot oppervlak en veel
arbeidskracht. Een trommelmouterij
daarentegen is duur in aanschaf, maar
beslaat een betrekkelijk kleine ruimte en
kan bediend worden door enkele men
sen.
Zodra de gerst voldoende gekiemd is
moet het groeiproces worden stopgezet.
Men laat de kiemtrommels leeglopen en
gaat de gerst die nu groenmout heet
voorzichtig drogen tot er niet meer dan
tien procent vocht in zit. Dan worden de
(slot op pag. 3)
zou u een goede kans maken op een prijs.
Als u wilt deelnemen aan onze Zomerfotowedstrijd behoeft u niet per se een plaatje
te maken met veel zon want zo zijn onze zomers helaas niet altijd. Ook hoeft er
geen Amstel op voor te komen. U hebt toch begrepen dat het ook geen vakantie
foto hoeft te zijn het gaat om een foto die dit jaar in de zomer is gemaakt.
Doet u mee? Hoe meer foto's hoe meer vreugd.
N.B. Deze foto is enkele jaren geleden gemaakt onder het viaduct van de Zee-
burgerdijk.
2
