kunst- en antiekbeurs en een oud Kruikje
Van 24 augustus tot 12 september zal men de 14de kunst- en antiekbeurs der vereniging
van handelaren in oude kunst in Nederland kunnen bewonderen in het museum Het
Prinsenhof te Delft. Aangezien het de kunsthandelaars-antiquairs ieder jaar weer gelukt de
bezoeker een zo'n fraaie en belangrijke verzameling van schilderijen en antiquiteiten te
tonendat zelfs de insiders zich afvragen hoe dit gelukt, moet ik een bezoek aan deze
„tentoonstelling" zeker adviseren.
HET PRINSENHOF
Zou er wel één gebouw in ons land te
vinden zijn, dat meer verweven is met
de geboorte van het Nederlandse volk
dan het Prinsenhof te Delft?
Hier kan men nu jaarlijks de geboorte
en de evolutie van het kunstbesef van het
Nederlandse volk bewonderen tijdens de
Oude-Kunst- en Antiekbeurs. En als men
Prinsenhof zegt, verschijnt dan niet tege
lijkertijd de naam van Willem van Oranje
voor de geest, de grondlegger van onze
natie? Zo onafscheidelijk heeft de ge
schiedenis deze beide namen met elkaar
verbonden, dat men in het algemeen dit
gebouw slechts als een voormalig vorste
lijk verblijf kan zien en toch was het
gedurende de gehele vijftiende eeuw een
vrouwenklooster met vele „guedere lude
kinder" waaronder dochters van adellijken
huize: er worden geslachtsnamen vermeld
als van Brederode, Alblas, Grijpskerke en
Nassau. De meeste van hen hadden een
uitstekende opvoeding gehad en waren
bedreven in de Zeven Vrije Kunsten.
Hun gaven en talenten vormden belang
rijke bijdragen tot de culturele betekenis
van het convent.
Dit laatste blijkt wel uit de beschrijving
van de wereldreiziger Braun in zijn „Civi-
tates Orbis Terrarum", waarin hij zegt
„grootdadigheyt van het gebouw, ghelijk
het dickwijls Prinsen ende Vorsten heeft
gelogeerd".
Tot deze prinsen en vorsten, die van tijd
tot tijd hun intrek namen in het klooster,
behoorde ook Willem van Oranje. De
Prins nam stelling tegen de plannen van
Hendrik II en Philips II om de gehele
ketterij in Frankrijk en de Nederlanden
uit te roeien en stelde zich dan ook moe
dig aan het hoofd van hen, die begrepen,
dat het denken bevrijd moest worden.
De kloosters werden geconfisceerd en in
1572 betrok de Prins het Prinsenhof en
in de volgende jaren zien wij hoe het
Hof getuige is geweest van de grote
strijd, die Willem van Oranje voor de
vrijheid van godsdienst gestreden heeft.
Een strijd die tevens leidde tot de onaf
hankelijkheid der Nederlanden en die ten
slotte van zo grote betekenis voor de
emancipatie van het gehele Europese
geestesleven is gebleken.
In 1580 werd Willem van Oranje door
Philips II vogelvrij verklaard. Op 12
april 1583 huwde de Prins te Antwerpen
met Louise de Coligny, die op 29 januari
1584 in het Prinsenhof het leven schonk
aan hem, die het werk van zijn vader
zou voltooien: Prins Frederik Hendrik
(15841647). Nog in de zomer van dat
zelfde jaar zou echter de misdadige toe
leg van Philips' ban zijn doel treffen.
10 juli 1584 werd hij door Balthasar
Gerards doodgeschoten. Zijn laatste woor
den klinken nog altijd na in onze ge
schiedenis: Mon Dieu ayez pitié de mon
ame et de ce pauvre peuple (Mijn God,
ontferm U over mijn ziel en dit arme
volk).
Het Prinsenhof kwam nu snel in verval
en werd door velen beschouwd als een
smaad ten opzichte van ons voorgeslacht.
Verandering in deze toestand kwam er
eerst, toen prof. Huizinga in 1937 zijn
bekende brochure schreef: „Een Vlek op
Delft". Het gebouw werd nu gerestau
reerd en tot museum bestemd. In 1948,
juist 300 jaar na de Vrede van Munster,
die tevens het einde van de Tachtigjarige
oorlog tegen Spanje betekende, werd het
plechtig in gebruik gesteld. De bij die
gelegenheid tegelijkertijd geopende her
denkingstentoonstelling van de Vrede was
een richtsnoer voor de eigenlijke taak,
die dit museum in de toekomst zou heb
ben te vervullen: Het blijven opwekken
tot geestelijke vrijheid
MIJN BAARDMAN
Reeds dertien keer is in het Prinsenhof
een kunst- en antiekbeurs gehouden en
op een daarvan heb ik een mooi aarde
werk kruikje gekocht, een zg. baardman-
kruikje. Het is lif/2 cm hoog en afkom
stig uit het Westerwald. De sterk gothi-
20
