85 jaar geleden laatste kermis
„De laatste in Amsterdam gehouden kermis
werd gevierd van maandag 13 tot zondag
19 september 1875 (op de Botermarkt, het
latere Rembrandtplein). En de burgers
deden het goed. Nog nooit was het zo
druk geweest. Pleziertreinen voerden de
feestgangers bij duizenden aan. Alle hotels
waren volgeboekt. Van heinde en ver kwa
men de provincialen toegestroomd. In deze
kermisweek vervoerde de Amsterdamsche
Omnibus Maatschappij rond 80.000 passa
giers, hetgeen een ongekend groot aantal
was. In het populaire bierhuis van Roete-
meyer in de Amstelstraat schonk men in
die week tussen de 25 en 30 duizend
glazen bier en een slordige 10.000 glazen
punch. De beroemde eierenverkoopster
Trui pelde in haar eentje 5.000 eieren voor
de beluste klanten. Krasnapolsky telde
tussen de 30 en 40 duizend gasten, de
Poort van Cleve verwerkte o.m. 1.400 kg
vlees en 7.000 eieren, waarvoor 16 vaat
jes boter nodig waren. Op de kermis ston
den 27 poffertjeskramen die, volgens
schouders hebt genomen, te volbrengen",
aldus besloot de heer Swart zijn toespraak.
Tot grote verrassing van de heer Elzinga
ontving hij uit handen van de heer Swart
een radiotoestel, dat door collega's en
directie was geschonken.
De heer Tasma, een gepensioneerd collega,
nam hierna het woord, hetgeen hijzelf wel
ongebruikelijk vond, maar hij wilde toch
gaarne de dertigjarige prettige samenwer
king memoreren.
De heer Elzinga had met verlangen naar
dit ogenblik uitgezien en er toch ook tegen
op gezien. Banden die in tientallen jaren
tot stand zijn gekomen en versterkt zijn,
worden nooit zonder weemoed verbroken.
,,Ik hoop, dat ik niet al te zeer tekort
geschoten ben, want ik heb steeds getracht
christen te zijn in mijn daden. Ik wil geen
Dames en heren,
Hoewel ik uit den aard der zaak hij mijn
afscheid van de brouwerij op 31 augustus
j.l. al een woord van dank heb uitge
sproken, wil ik niet nalaten u allen langs
deze weg mede uit naam van mijn vrouw
nogmaals hartelijk te bedanken voor uw
vriendschap en toegenegenheid zoals deze
tot uiting zijn gekomen op die namiddag,
waarop ik afscheid genomen heb; het
radiotoestel dat ons als afscheidscadeau
werd aangeboden, was voor mij wel een
volkomen verrassing en de bak met fraaie
schatting, 1.175.000 poffertjes afleverden.
De wafelkramen bakten samen 330.000
wafels. De Amsterdamse brouwerijen lever
den 150.000 liter bier af, ongeacht de an
dere biersoorten die nog werden geschon
ken."
Aldus de heer J. Vriese in Ons Amsterdam
van september 1957. Het was de laatste
kermis, nu vijfentachtig jaar geleden. Het
jaar daarop braken er relletjes uit op de
dag dat de kermis had moeten beginnen:
met stokken bewapende mannen en jongens
sloegen ruiten in en vernielden straatver
lichting. Het enige slachtoffer was een
man, die er niets mee te maken had en in
de Leidsestraat door een verdwaalde politie
kogel werd getroffen. Toen brak het ver
zet en zo kwam op 14 september een eind
aan het Kermisoproer van 1876.
Enige malen per jaar worden er hier en
daar in Amsterdam nog kermissen gehou
den, maar de grote kermis is reeds vijfen
tachtig jaar verdwenen.
zemelknoper zijn", zo besloot hij, „maar
u alleen dit zeggen, dat u allen Jezus in
uw leven nodig hebt als uw Heiland",
Met dank aan allen en de mededeling dat
de pastorie in Zuiderwoude steeds voor
iedere Amstelcollega zou openstaan, werd
het officiële gedeelte van dit afscheid be
sloten. Zeer velen maakten hierna gebruik
van de gelegenheid om het echtpaar El
zinga de hand te drukken en gezamenlijk
het Amstelglas te heffen op een voor
spoedige toekomst.
Volgens de rechtzinnig-protestantse op
vatting heeft God reeds van den be
ginne uitverkoren wie zalig zullen wor
den. hetgeen door de remonstranten
niet wordt geloofd; deze uitverkiezing
of predestinatie is een eeuwenlang
strijdpunt o.a. tussen remonstranten en
contra-remonstranten.
planten evenzeer. Voor een en ander zeg
ik u ook namens mijn echtgenote van
harte dank. Van de radio genieten wij elke
dag en van de planten insgelijks.
Ik hoop, dat het gezegde „uit het oog uit
het hart" in ons geval niet van toepassing
zal blijken. Zal ik mijn schreden nog wei
eens naar Mauritskade 14 wenden, weder
kerig zult u de weg naar het landelijke
Zuiderwoude weieens inslaan?
U alleszins het beste toewensend, met har
telijke groeten ook van mijn vrouw,
t.a.v.
B. Elzinga
13
