Vrouwen brouwden Bier
werkelijkheid, voor de andere helft in de
sferen der fantasie.
Sam Weller, Sarah Gamp en vele anderen
zullen zolang Dickens gelezen wordt in de
verbeelding leven en de mensen verkwik
ken met hun lach en onuitsprekelijke vro
lijkheid. Maar de illusie van hun werke
lijkheid is ons ontvallen.
Zo is dus onze beroemde zelf wereld
beroemde Charles Dickens ook voor
mijn hobby nog leerzaam geweest, want
wij allen zijn toch nog vaak erg conser
vatief en kunnen dan het heimwee naar die
goede oude tijd niet van ons afzetten.
Wij weten wel beter, maar benijden onze
voorouders toch om hun goedgelovigheid,
droom en moed. Door dit artikel over één
bierpul uit mijn verzameling hoop ik uw
belangstelling voor die goede oude tijd
die tijd van „onze" Dickens levendig
te hebben mogen maken. Voor één gulden
vijfentwintig kunt u enkele avonden ge
nieten van zijn romans uit de Prisma-serie
(uitgeverij Het Spectrum Utrecht), waar
van de meest gelezene zijn
The Pickwick Papers (1837), Oliver Twist
(1838), Nicolas Nickleby (1839), A
Christmas Carol (1843), Martin Chuzzle-
wit (1844), David Copperfield (1850).
Met een variatie op de laatste zin van mijn
pottebakkersartikel zou ik deze literaire
mijmeringen willen besluiten met de wens
„Met een prisma Dickens in de hand
een van Gogh stralend aan de wand
smaakt het best een glas „Gold" uit eigen
land"
G. W. Hardeveld Kleuver Jr.
Uit overleveringen weten we dat het brou
wen vroeger de taak was van de huisvrouw
en dat zelfs nog in de middeleeuwen de
bierbereiding, voordat deze tot de arbeid
van een vakman werd, behoorde tot der
vrouwenplichten. Bijzondere prestaties op
dit gebied werden door de mannen
evenals datbij koken het geval was
hoog aangeslagen en lokten dan ook van
heinde en ver de vrijers nader. In de
Noorse streek Telemarken bestaat nog het
oeroude gebruik, dat de pas gehuwde
vrouw haar echtgenoot op de morgen na
het huwelijk zelfgebrouwen bier aanbiedt.
Ook in de Edda de belangrijkste bron
voor het onderzoek der Oudgermaanse
vormen van leven en geloof, aangezien de
onder deze naam bijeengebrachte volks
liederen het duidelijkst de oorspronkelijke
voorstelling het best weergeven, hoewel
zij pas laat zijn opgeschreven wordt op
talrijke plaatsen verteld hoe bedreven de
vrouwen in het brouwen waren. Het zijn
de Walkuren die de goden het bier aan
reiken en ook de gevallen helden met de
hemelse drank bedienen.
Als in de wereld der myten godinnen
drank bereidden of aanboden, hadden zij
daarmee dikwijls bijzondere oogmerken.
Overeenkomstig de magische verering die
men voor het bier had, dichtte men het
ook sprookjesachtige krachten toe.
Zo eist Freya in een Oudnoorse vertelling
van Hyndla, dat zij haar beschermeling
Ottar het bier der herinnering zal geven,
opdat hij in het dodenrijk zijn voorvaderen
niet zal vergeten.
Deze werking van het mytologische bier
staat in lijnrechte tegenstelling tot de
dodendrank der Griekse antieken, de lethe,
waardoor men zoals bekend is vergetel
heid kan krijgen. In een andere Noorse
sage reikt Brunhilde aan Sigurd (Sieg
fried) eveneens een beker bier als her
inneringsdrank, opdat hij de runen, die zij
hem onderwijst onthouden zal.
Duur gratis bier
Een student in de rechten aan de univer
siteit van Oxford heeft dozijnen stoffige
boeken bestudeerd om een oud, vergeten,
maar niettemin nog geldig wetsartikel te
vinden, dat hij tot zijn voordeel kon aan
wenden. Na lang gezoek ontdekte hij ten
slotte een verordening uit de middel
eeuwen, volgens welke iedere kandidaat in
de rechten te Oxford van de stad vier
liter bier kon verlangen. Hij spande diverse
gedingen aan en verkreeg eindelijk recht,
zodat hij zijn gratis bier met voldoening
kon opdrinken.
Maar hij had buiten de waard in dit
geval het stadsbestuur van Oxford ge
rekend. Deze veroordeelde hem namelijk
tot een geldboete van vijfenvijftig gulden.
De vroede vaderen hadden op hun beurt
een oud maar nog geldig wetsartikel op
gespoord, waarbij het de studenten ver
boden wordt zonder degen op straat te
lopen.
25
