'e geboorte van onze pullen
Rood is de t, Rood zijn de werktuigen. Rood is de kleding. Dut is de eerste indruk
die men krij m de pottenbakkerij van de heer Jan van Erp in Waalre, die al
maandenlang ezig geweest met .het vervaardigen van de Amstel-bierpullen. Hier zijn
ze dan tot stand gekomen, de sierlijke pullen in de frisse pasteltinten.
Zo te zien is het maken van een
'f pul een gemakkelijk karweitje.
Maar dat is slechts schijn. Want
hoewel het pottenbakken reeds in
oeroude tijden werd beoefend, is het maken
van duizenden pullen die alle gelijk moe
ten zijn, een zaak die op allerlei manieren
mis kan gaan.
De aarde, die rode klei die alles met een
rood waas bedekt, is een natuurprodukt.
Het wordt geïmporteerd en gemengd en
dan zodanig verdund dat het schenkbaar
is. Het moet alle hoekjes en gaatjes van
de mal vullen. Die mal is van gips en
bestaat uit twee gelijke delen die met een
elastieken band bij elkaar worden gehou
den. Het gips zuigt het vocht uit de klei
en deze droogt. Maar nu komt de eerste
móeilijkheid aler mag slechts zoveel van
de klei indrogen dat de goede wanddikte
van de pul is bereikt. En die indroging
moet op alle plaatsen gelijk zijn, zodat de
pullewand overal even dik wordt. De
moeilijkheid is om het moment van de
juiste indroging te bepalen. Dat is vak
werk, dat vereist routine en... intuïtie.
De rest van de klei wordt dan uit de mal
gegoten en wat erin achter blijft moet
verder drogen. Wij zeiden het al, de klei
is een natuurprodukt en al wordt deze
dan ook met de grootste zorg gekozen,
het blijft afwachten of de ene partij pre
cies eender reageert als de andere. Want
de klei moet niet alleen de mal gelijk
matig opvullen, zij moet ook weer goed
loslaten. Of, zoals de heer Van Erp het
noemde, de klei moet goed lossend zijn.
Er mogen dus geen stukjes aan de binnen
kant van de mal achterblijven, wanneer
deze wordt opengemaakt.
Wij hebben met de heer Van Erp door
zijn bedrijfje gewandeld. „Sinds 1944 zit
ik in het keramische bedrijf", vertelt hij
en wij laten het oog gaan door de vertrek-
ken en ontwaren overal pullen. Amstel-
pullen hebben bezit genomen van dit fa
briekje, waarvan elke hoek is benut.
Honderden mallen staan aaneengerijd.
Honderden pullen, in ongebakken toestand,
staan te wachten om in de oven te gaan,
verderop staan de pullen die gereed zijn
voor expeditie.
„Wij hebben vierhonderd mallen ge
maakt", zei de heer Van Erp, „een aantal
dat gebonden is aan de beschikbare ruim
te. Zo'n mal is van gips, maar kan niet
tot in het oneindige worden gebruikt, want
op den duur is zijn vochtopzuigende kracht
uitgeput. Wij laten de mallen dan ook
eenmaal per week drogen. Dat gebeurt
's zaterdags. Bij goede behandeling gaat
een mal lang mee. Wij passen bij het
De mal is geopend. Het voorgeperste oor wordt erin gelegd (links). Nadat het klei-
mengsel in de gesloten mal gegoten is en het voldoende hard is, wordt de mal weer
geopend en is het oor stevig aan de pul bevestigd.
