SPONGAT SPONG SPONDE SPONT SPONDGATE SPINTLOCK
SINT NICOLAAS
1957
De heer Den Hertog
stuurde ons deze foto,
welke hij maakte in
een Haagse lunch
room. De kleine Bas
schreide hartstochte
lijk en hief in ver
weer een Amstel viltje
op. En toen drukte
vader af. Het is een
leuke herinnering aan
Sint Nicolaas 1937.
Waarom wij het
woord schreien ge
bruiken? Wij dachten
aan Louis Couperus,
die eens een meisje
met rode, droeve ogen
vroeg hoe zij daaraan
kwam. ,,lk heb ge
huild, meneer Coupe*
rus", antwoordde zij.
Ver schrikt hief Cou
perus de hand op en
riep uit: Schreien
bedoelt u, huilen
doen de wolven"
Wij hebben eens nagekeken waar dat rare
woord spongat vandaan komt. Het is wer
kelijk een raar woord want het houdt ver
band met spong (samentrekking van spon
ning, een gleuf of groeve) en sponde (vroe
ger bedstee, nu in betekenis verengd tot
ziekbed)
Het woordenboek zegtspongat, opening
in een vat waarin een spont sluit.
Maar ook wordt het wel spondgate, spunt-
gat en (in het Saksisch) spuntlock ge
noemd, terwijl ook het woord bongate
(bongegate of bungaet) voorkomt.
In een officieel stuk (Handvest van Am
sterdam, 1586) wordt het met een verbin-
dings-s geschreven: Ende sullen geene
schar-bieren mogen leveren ofte uyt doen
slaen in eenige tonnen, halve vaten ofte
vierendeelen op 't Spons-gat besmet wesen-
de met potte-backers aerde.
Wij blijven erbij't is een raar woord.
7
