wetens (w)aardigheden
•f» In de Middeleeuwen hadden alle kloos
ters een eigen brouwerijde monniken
plachten als aanduiding van de kwaliteit
van hun brouwsel de tekens XX en XXX
op de vaten aan te brengen. Later is dit
gebruik overgenomen voor andere dranken
dan bier. De Spanjaard spreekt over
,,cerveza"verwant met het Gallische
cerevisiadat afgeleid werd van het Kel
tische „cerwe" (graan, tarwe). De Italiaan
zegt of „cervogia" of „birra". Het woord
„bier" stamt af van het oud-germaanse
woord voor „gerst" n.l. „brewo"later
„beo" öf van „brier" dat „brouwen" heeft
voortgebracht. Het
Franse „bière" en het
Italiaanse „birra" zijn
van Duitse oorsprong
„bier"Scandinavische
volkeren drinken (met
smaak) „öl". In dit
„öl" hoort men dui
delijk het woord
„ale". Het oude
Noors rept van
„bjor". De Mid
deleeuwse bier-contro
leur onderzocht de kwaliteit van de ver
schillende brouwsels door na het binnen
treden van een herberg onverhoeds bier uit
te storten over een houten bank en er dan
in te gaan zitten. Hij bleef zo een half
lang zitten. Wanneer zijn leren broek daar
na bleef plakken aan het hout achtte men
de kwaliteit van het „geschonkene" onvol
doende en kreeg de brouwer boete.
4» Nederlandse familienamen als Kuite
brouwer en Hoppebrouwer staan nog i.v.m.
het feit, dat vroeger verschillende kruid-
soorten werden gebruikt bij de bereiding
van bier. Wie hop gebruikte werd „hoppe
brouwer", wie „gruit" of „kuit' een
kruidenmengsel toepaste werd „kuitebrou
wer". De hop won het tenslotte in de 17e
eeuw. Bier werd in het verleden vooral
een zo algemeen genuttigde drank omdat
het niet, zoals het drinkwater, een bron
was van ziekten. Bier immers werd eerst
gekookt en daardoor steriel gemaakt.
De typhus- en de cholerabacil kunnen niet
in bier leven. V In de 13 de eeuw waren
er wel bierbrouwerijen in ons land, maar
meestal brouwde elk gezin zelf. In de
meeste dorpen trof men openbare brouw
huizen aan: op haar beurt kon elke huis
moeder daar haar potje komen brouwen.
Opgravingen in
het Ur der Chaldee
ën hebben aangetoond
dat er zo'n 5000 jaar
geleden vanwege de
regering bier werd
gebrouwen en dat de
burgers klaagden over
de slechte kwaliteit.
Cijfer! In 1688
werden in Engeland
meer dan 12 miljoen
vaten bier gebrouwen
voor een bevolking
van ongeveer 5 mil
joen. Omstreeks
1500 bezat Delft niet
minder dan 100 brouwerijen; in 1494 had
Haarlem er 120 en rond 1550 telde Gouda
er 126. Amersfoort was van ouds een bier-
stad in de 14e eeuw kon men er van
350 brouwers en brouwertjes bier betrek
ken. Brouwershaven ontleent naam en
ontstaan aan het feit dat het stapelplaats
werd van Delftse en Dordtse bieren.
Een der financiële bronnen waaruit ge
put werd ter bestrijding van de kosten van
de 80-jarige oorlog was de accijnsheffing
op bier, de volksdrank bij uitnemendheid.
4" Koningin Elisabeth I van Engeland was
'n geducht bierdrinksterals zij op reis ging
zond men boden vooruit om het bier langs
de route te proeven. Was dit niet goed
genoeg dan voerde men een vaatje aan.
Namen van Belgische biersoorten zijn
van oude afkomst. Faro stamt uit de Spaan
se tijd toen men „farro"-gerstenat dronk.
„Gueuse" heeft waarschijnlijk betrekking
op de „geuzen", waarvoor de herbergier
zijn beste pot bewaarde. „Lambic" heeft
weer te maken met de oude bezetter van
de Zuidelijke Nederlander, de Spanjool.
Het komt van „lambicado"- zeer verzorgd
biertje.
16
